Kulak Kiri Nedir? Neden Bende Oluyor?

Op. Dr. Gökhan Güvener

Kulak Burun Boğaz, Baş ve Boyun Cerrahisi Uzmanı

Akupunkturist

Otorhinolaryngologist, Head and Neck Surgeon

Acupuncturist

.

Kulak kiri (tıptaki adıyla serumen buşon) vücudumuz tarafından üretilen doğal bir salgıdır. Aslında adının çağrıştırdığı anlamda kir değildir ve temizlikle, titizlikle direkt bir ilgisi de yoktur. Biraz da Türkçemizdeki “kir” ifadesi kafa karıştırıyor, İngilizcedeki karşılığı “Earwax”, “kulak mumu”dur mesela.

Buşon, dış kulak cildimizin kendi kendini temizleme sisteminin bir parçasıdır aslında. Ömrünü tamamlamış ve kulak kanalına dökülmüş eski yüzeysel cilt tabakalarıyla birlikte, kulak cildindeki ter ve yağ bezleri salgılarının bir karışımından meydana gelir. Kulak kanalının dış kısmına doğru adeta koruyucu bir katman oluşturarak yabancı maddelerin içeri doğru kaçmasını kısmen önler, ayrıca içerdiği maddelerle bakteri ve mantarların üremesine engel olur.

Normalde, kulak kanalı cildinin içten dışa doğru göç hareketi ve çene hareketleriyle çok küçük parçalar halinde dışa doğru atılan buşon her insanda vardır ve hiçbir sorun oluşturmaz. Doğal seyreden ve kendi kendini temizleyen kulak kiri için hiçbir temizlik işlemi ve müdahale de gerekmez.

Bazı insanlarda ise kulak kirinin aşırı üretimi ya da kendi kendini temizleme mekanizmasında bir bozukluk söz konusudur. Bunun nedeni tam olarak açıklanamamıştır. İstatistiklere göre insanların %5 ila 10’unda böyle bir sorun görülebilmektedir.

Bu durumda aşırı miktarda kulak kiri dış kulak kanalını tıkayarak çeşitli semptomlara yol açabilir. İşitme kaybı, kulakta ağrı ve dolgunluk hissi, uğultu gibi şikayetler en sık rastlananlardır. Bazen sebepsiz kuru bir öksürük, hafif baş dönmeleri gibi şikayetlerde de kulak kiri altta yatan faktörlerden biri olabilir. Kimi zaman kirle tıkalı kulaklar, yüzme, duş alma sonrası suyla temas edip şişerek aniden bulgu vermeye başlayabilirler.

Belirli aralıklarla doktora gidip kulaklarını temizleten insanlar bu gruptakilerdir sadece.

Böyle bulguların kulak kiri birikiminin yanı sıra başka birçok ciddi kulak hastalığında da görülebileceği unutulmamalı, bu tarz şikayetlerin varlığında bir doktora muayene olunmalıdır.

Pamuklu kulak çubuklarını veya başka cisimleri kulak kanalının içine sokmak doğru bir yaklaşım değildir. Pamuğun ucunda bir miktar kir çıkarılmış gibi görünse de, aslında büyük kısmı içeriye doğru itilmiş olur. Ayrıca dış kulak yoluna ve kulak zarına zarar verme riski de oldukça yüksektir.

Kulak kirinin temizlenmesinde çeşitli yöntemler kullanılır. Küret adı verilen, enstrümanlarla kurumuş sert yapıda kirler çıkarılabilir. Daha yumuşak yapıda kirler aspiratörle veya ılık su ve özel şırınga ile “yıkama” adını verilen yöntemle temizlenebilir. Kir, çok büyük miktardaysa ve kanalı tamamen tıkıyorsa, birkaç günlük yumuşatıcı damla uygulamaları gerekebilir.

Kulak kiri aslında önemli bir sağlık sorunu olarak görülmemesine rağmen, iletim tipi işitme kayıplarının en sık görülen sebebidir. Bu rahatsızlık sürekli tekrarlama eğiliminde olduğundan, belirli aralıklarla kir yine birikecek ve tekrarlayan bulgulara yol açacaktır. Yani genel olarak yanlış inanılan şekilde bir kez temizlenmiş olması tekrarlamaların sebebi değildir.

Dr Gökhan Güvener