Nedir Şu Bademcik İltihabı?

Tel: 07521 195818

.

Bademcikler boğazın arka kısmında her iki yandaki kıvrımlar içine yerleşmiş oval şekilli organlardır. Bademcik enfeksiyonu anlamına gelen latince kökenli “tonsillit” ifadesi hem tıp dilinde hem günlük konuşmada yaygın olarak kullanılmaktadır.

Tonsillit çeşitli virüsler nedeniyle olabileceği gibi, bakteriler nedeniyle de ortaya çıkabilir. Bakteri nedenli tonsillit daha ciddi seyreder, uygun bir tedavi olmadığında önemli komplikasyonlara yol açabilir.

Belirtiler;

_Kızarık ve şişmiş bademcikler

_Boğaz ağrısı

_Ateş

_Bademcikler üzerinde sarı-beyaz plaklar

_Boyunda ağrılı ve hassas lenf bezi büyümeleri

_Yutma güçlüğü, iştahsızlık

_Ağız kokusu

_Ses değişiklikleri

_Özellikle çocuklarda görülebilen bulantı, kusma ve karın ağrıları; şeklindedir.

Bademcikler solunum yoluyla alınan mikroplara karşı, bağışıklık sistemimizin ilk koruyucu bariyerleridir. İlk reaksiyonu verirler ve önemli miktarda, mikroplarla savaşan akyuvar hücreleri içerirler. Ergenlik çağı sonrasında bademciklerin bağışıklık sistemindeki rolü göreceli olarak azalır.

Tonsillit çocuklarda ve gençlerde daha sık görülür. Virüs ve bakterilerin kolayca yayılabileceği kalabalık ve iyi havalandırılmayan ortamlar da bir risk faktörü oluşturur.  Bunun dışındaki risk faktörleri arasında; sigara içilmesi (pasif içicilik dahil), kötü beslenme, stres, yorgunluk, burun solunumunun bozuk olmasına bağlı kronik ağızdan solunum, bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar ve bağışıklığı baskılayan ilaç kullanımı sayılabilir.

Soğuk içeceklerin ve dondurma tüketiminin etkisi bilimsel olarak kanıtlanamamıştır. Soğuk etkisine bağlı damarların daralması ve bunun lokal direnci etkilemesinin, mikropların yerleşip, çoğalmasına zemin hazırladığı düşünülür. Bu konuda yapısal özelliklerin kişiden kişiye değişebileceği unutulmamalıdır. Hassas kişilerin dondurma ve soğuk içecekleri küçük lokmalar halinde ve ağız içinde bir miktar bekletip ısıtarak tüketmesi daha uygun olabilir.

Virüs kökenli tonsillitlerin bağışıklık sisteminin etkisiye kendiliğinden düzelmesi beklenir, destek tedavileri verilebilir. Bakteriyel tonsillitlerde antibiyotik kullanımı gerekebilir. Bakteri ve virüs kökenli enfeksiyonları ayırmada kesin kriterler olmamakla birlikte, antibiyotik kullanımına karar verirken bu ayrımı yapabilmek önemlidir.

_ Bakteriyel enfeksiyonlarda boğaz ağrısı ve yutma güçlüğü genellikle daha şiddetli ve uzun sürelidir.

_Genel durum daha belirgin olarak bozulmuştur, ateş genellikle 38.3 derecenin üzerinde ve dirençlidir.

_Bakteriyel tonsillitte; hapşırık, öksürük, burun akıntısı gibi diğer bulgular daha siliktir veya hiç yoktur.

_Uygulayacak çeşitli kan tetkikleri, hızlı streptokok testi ve boğaz kültürü gibi testler de antibiyotik kararı vermede yardımcı olur.

Bakteriyel tonsillitte doktorun önerisiyle verilen antibiyotik tedavisi; belirtiler düzelse dahi yedi-on gün kadar kullanılmalıdır. Tedavinin erken kesilmesi, hastalığın yenilemesine, yayılmasına ve komplikasyonlara zemin hazırlayabilir. Ağrını giderilmesi, ateşin düşürülmesi, yeterli sıvı alımının sağlanması ve dinlenme; hem viral hem de bakteriyel tonsillitte genel tedavi yaklaşımıdır. Özellikle çocuklarda yutma güçlüğü ve ağrıya bağlı ciddi beslenme zorlukları görülebilir. Kolay yutulabilen sıvı veya yumuşak gıdalarla (ılık içecekler, çorbalar, püreler, yoğurtlar gibi) beslenmenin sağlanması da tedavide önem taşır.

Antibiyotik tedavisine yanıt alınamaması ve vücutta döküntüler oluşması, (bademcik şişmesi ve lenf bezi büyümeleriyle ortaya çıkan enfeksiyöz mononükleoz gibi) diğer hastalıkları akla getirmelidir.

Hastalığa yol açan mikroplar bulaşıcıdır. Dolayısıyla genel hijyen önlemleri önem taşır. Hasta kişilerle yakın temastan kaçınmalı, bardak, çatal, kaşık gibi malzemeler başkalarıyla paylaşılmamalıdır. Ellerin sık sık sabunla yıkanması önemlidir. Su ve sabun bulunmadığı durumlarda dezenfektan mendiller kullanılabilir. Hastalanan kişilerin bu dönemde okula ve işe gitmeyerek, hastalığı yaymama konusunda gösterecekleri özen toplum sağlığı açısından önem taşımaktadır.

Dr. Gökhan Güvener